Τι θα δούμε (στα ελληνικά Μουσεία και όχι μόνο) το 2009

«Ποδαρικό» με τέχνη στην Ελλάδα
Τα μεγάλα εικαστικά γεγονότα της νέας χρονιάς από την Αθήνα μέχρι Θεσσαλονίκη, Ανδρο και Υδρα

To 2009 είναι χρονιά ορόσημο για την Αθήνα. Εγκαινιάζεται επιτέλους το Μουσείο της Ακρόπολης, σηματοδοτώντας μια περίοδο μεγαλύτερης αυτοπεποίθησης για την πόλη. Η 2η Μπιενάλε κατηφορίζει στο Φάληρο, για να μας ξαναθυμίσει ότι η θάλασσα απέχει μόνο μια ανάσα από το κέντρο και η διαδρομή από τον Μπάτη μέχρι το στάδιο του Τάε Κβον Ντο, είναι ένας εξαιρετικός υπαίθριος εκθεσιακός χώρος. Η Εθνική Πινακοθήκη ενδέχεται να διοργανώσει ένα λαμπρό αφιέρωμα με θησαυρούς του μουσείου Ορσέ στο Παρίσι, που είναι στα χνάρια της έκθεσης «Από τον Θεοτοκόπουλο στον Σεζάν». Ιδού μια σύνοψη των μεγάλων εικαστικών γεγονότων της νέας χρονιάς από το Κέντρο της Αθήνας μέχρι τη Θεσσαλονίκη, την Ανδρο και την Υδρα.

Μουσείο Ακρόπολης
Eγινε αντικείμενο αντιπαραθέσεων. Από το κέλυφός του ώς τη χωροθέτησή του, το Μουσείο της Ακρόπολης προσέλκυσε τα φώτα της δημοσιότητας πριν αποπερατωθεί. Το 2009 θα το δούμε επιτέλους στην τελική του μορφή και τα εκθέματά του να «συνδιαλέγονται» με τον Παρθενώνα. Τα εγκαίνιά του τον Μάρτιο θα είναι το πολιτιστικό γεγονός της χρονιάς καθώς θα καμαρώσουμε όλους τους εσωτερικούς χώρους στο κτίριο των Τσούμι-Φωτιάδη. Στα 14.000 τ.μ. θα κλέβουν την παράσταση μερικά από τα ωραιότερα δείγματα τέχνης της ελληνικής αρχαιότητας. Η λειτουργία του νέου εμβληματικού μουσείου βοηθά τη χώρα να περάσει σε νέα φάση και να διεκδικήσει με μεγάλες αξιώσεις την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα.

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Το 2008 το ΕΜΣΤ βρήκε φιλόξενη στέγη σε αναξιοποίητους χώρους του Εθνικού Ωδείου Αθηνών του αρχιτέκτονα Κ. Δεσποτόπουλου. ωσότου ολοκληρωθεί το Φιξ, του οποίου η αποπεράτωση αντιμετωπίζει πάλι κώλυμα. Εκεί θα δούμε την άνοιξη μια μεγάλη έκθεση της Ιρανής καλλιτέχνιδας Σιρίν Νεσάτ από την ενότητα Women without men. Eργα της κορυφαίας εικαστικού -που κέρδισε βραβείο στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1999 με το βίντεο «Turbulent»- έχουμε δει και στο παρελθόν στο μουσείο καθώς και στη συλλογή Ιωάννου. Η καλλιτέχνις σχολιάζει τη θέση της γυναίκας στο Ισλάμ με εναργείς και ποιητικές εικόνες. Η ενότητα «Γυναίκες δίχως άνδρες» που έχει βίντεο εγκαταστάσεις έχει ήδη παρουσιαστεί στο Βερολίνο.

2η Μπιενάλε Αθήνας
Ξέφωτο στη θάλασσα ετοιμάζει η 2η Μπιενάλε της Αθήνας στο διάστημα 15 Ιουνίου - 4 Οκτωβρίου 2009. Η έκθεση εγκαταλείπει το κέντρο, την «Τεχνόπολι» όπου φιλοξενήθηκε η παρθενική διοργάνωση, και εγκαθίσταται παρά θίν' αλός. Τα τρία χιλιόμετρα από τον Μπάτη μέχρι το Τάε Κβον Ντο (και ίσως λίγο πιο κάτω αν συναινέσει ο Δήμος Καλλιθέας) θα γίνουν εικαστικό πεδίο δράσεις με έργα 100 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Εκεί θα περιμένει το κοινό, χορταστική διαδρομή με πληθώρα εκθέσεων, παραστάσεων, μουσικών εκδηλώσεων, προβολών, περφόρμανς κ.ά. Επτά Ελληνες και ξένοι επιμελητές (ανάμεσά τους και ο χορογράφος Δημήτρης Παπαϊωάννου που είναι απόφοιτος της ΑΣΚΤ) επιλέγουν τα έργα που αντανακλούν καλύτερα την έννοια του Παραδείσου, το θέμα της 2ης Μπιενάλε.

2η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης
Η διοργάνωση της συμπρωτεύουσας διατηρεί το πολυπολιτισμικό της πρόσωπο. Από τον Μάιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο τρεις επιμελήτριες, η Γκαμπριέλα Σαλγάδο από την Αργεντινή, η Μπίφι Σϊλβα από τη Νιγηρία και η δική μας Συραγώ Τσιάρα στήνουν ένα εικαστικό δρομολόγιο από το λιμάνι μέχρι το κέντρο της πόλης με έργα καλλιτεχνών από όλον τον κόσμο. Το θέμα εργασίας της φετινής Μπιενάλε είναι «Πράξις. Τέχνη σε αβέβαιους καιρούς» και χώροι φιλοξενίας άλλοτε γνωστά μνημεία και άλλοτε κάποιες εκπλήξεις στην καρδιά της Θεσσαλονίκης. Ο εικαστικός Μάριος Σπηλιόπουλος που παρουσίασε το 2008 την εντυπωσιακή εγκατάσταση «Ανθρώπων Ιχνη» στην Ελευσίνα, τη μεταφέρει στο Βορρά συνδέοντάς την με τους πρόσφυγες αλλά και το εβραϊκό στοιχείο της πόλης.

Εθνική Πινακοθήκη - Εθνική Γλυπτοθήκη
Αν όλα πάνε καλά, τότε το 2009 θα είναι η τελευταία χρονιά που η Πινακοθήκη έχει την γνώριμη κτιριακή της μορφή. Από το 2010 η εικόνα της αλλάζει ριζικά με εργασίες στην πρόσοψη αλλά και την επέκταση που θα υπερδιπλασιάσει τους χώρους της. Τότε θα μετακομμίσει στις αίθουσες της Εθνικής Γλυπτοθήκης στο Γουδί. Φέτος θα δούμε στη Βασ. Σοφίας μια μεγάλη έκθεση του Αχιλλέα Δρούγκα τον Απρίλιο. Το φθινόπωρο έχει προγραμματιστεί το αφιέρωμα «Le gout a la Grecque» με πίνακες, έπιπλα και αντικείμενα που προέρχονται από το Λούβρο και άλλα γαλλικά μουσεία, τα οποία αντανακλούν την επίδραση του ελληνικού πνεύματος στη γαλλική τέχνη του 18ου αιώνα. Αν βρεθεί χορηγία τότε θα γίνει και η λαμπρή έκθεση «Από τον Μανέ στον Σεζάν» με αριστουργήματα από το Μουσείο Ορσέ, επίσης το φθινόπωρο του 2009. Στην Εθνική Γλυπτοθήκη θα δούμε χάλκινα έργα του γλύπτη Χρήστου Καπράλου.

Μουσείο Μπενάκη
Το Μουσείο κάνει δυναμικό ποδαρικό στις 20 Ιανουαρίου με την περιοδεύουσα έκθεση «Από τη χώρα του χρυσόμαλλου δέρατος: Θησαυροί της αρχαίας Κολχίδας» και προβάλλει με τρόπο εντυπωσιακό τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στα ανατολικά παράλια του Εύξεινου Πόντου από τον 5ο έως τον 2ο αι. π.Χ. Τα 140 έργα της έκθεσης -ανάμεσα στα οποία και 100 κοσμήματα- προέρχονται από ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί στο Βάνι, θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας Κολχίδας (σημερινή δυτική Γεωργία). Την ίδια περίοδο φιλοξενείται αφιέρωμα στο έργο της χαράκτριας και ζωγράφου Αννας Κινδύνη, ενώ έναν μήνα αργότερα η αναδρομική έκθεση του σπουδαίου φωτογράφου, Δημήτρη Χαρισιάδη.

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Τον Νοέμβριο θα παρουσιαστεί μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για τη σημαντικότερη Ελληνίδα χαράκτρια Βάσω Κατράκη με 70 έργα από τη μακρόχρονη πορεία της που κράτησε πάνω από τέσσερις δεκαετίες. Εξίσου ενδιαφέρουσα όμως είναι και η έκθεση «Ο Ερως στην Αρχαία Ελλάδα: από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη αρχαιότητα» με 300 εκθέματα από 50 ελληνικά μουσεία. Μέσα στο νέο έτος θα γίνει και το δεύτερο μέρος της επανέκθεσης με 350 εκθέματα από το 2000 π.Χ μέχρι και τον 4ο μ.Χ.

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Φέτος ολοκληρώνεται η επανέκθεση των συλλογών του με λαμπρά εκθέματα που θα γεμίσουν τις νέες αίθουσες. Πρόκειται για αντικείμενα που δεν έχουμε ξαναδεί, καθώς βγήκαν από τις αποθήκες του μουσείου. Τον Ιούνιο το ΕΑΜ θα φιλοξενήσει περιοδική έκθεση με θέμα την ζωή των γυναικών στην αρχαία Αθήνα με 155 εκθέματα από την κλασική περίοδο.

Ιδρυμα Θεοχαράκη
Το Ιδρυμα Θεοχαράκη παρουσιάζει την έκθεση «Ορίζοντες. Οραμα εμπειρία και μεταμόρφωση του χώρου στην ελληνική τοπιογραφία από τον 18ο ώς τον 20ο αιώνα». Μέσα από 100 κορυφαία εικαστικά έργα το αφιέρωμα παρουσιάζει τη νεοελληνική τοπιογραφία από το 1774 έως σήμερα, ανιχνεύοντας την αντίληψη για τον συγκεκριμένο τόπο αλλά και τον χώρο γενικότερα, όπως εκφράστηκε μ' αυτά τα έργα, φιλοτεχνημένα από 60 κορυφαίους Ελληνες ζωγράφους. Χρονική αφετηρία είναι η εποχή που ο τόπος ήταν μια αίσθηση ανοιχτού ορίζοντα στη λαϊκή εικονογραφία και διακοσμητική, ενώ ταυτόχρονα στη ρομαντική περιηγητική ζωγραφική η Νέα Ελλάδα παρουσιαζόταν ως όραμα του ευρωπαϊκού νεοκλασικισμού. Την επιμέλεια επωμίστηκε ο Χάρης Καμπουρίδης.

Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ
Το 2009 είναι η χρονιά που διοργανώνεται ο διαγωνισμός για το βραβείο ΔΕΣΤΕ με Ελληνες καλλιτέχνες κάτω των 40 ετών. Εξι υποψήφιοι θα παρουσιάσουν δουλειά τους και το φθινόπωρο θα ανακοινωθεί ο νικητής. Το Ιδρυμα ξεκινά μια συνεργασία με τον Δήμο Υδρας, καθώς χάρις στο ΔΕΣΤΕ αναπαλαιώθηκαν τα παραδοσιακά σφαγεία του νησιού στην είσοδο του λιμανιού και θα φιλοξενούν έργα από τη συλλογή Ιωάννου. Φέτος το καλοκαίρι ο Μάθιου Μπάρνεϊ θα παρουσιάσει δημιουργίες του.

Ανδρος
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Ανδρο θα παρουσιάσει φέτος το καλοκαίρι την έκθεση «Ο Πολ Ντελβό και η αρχαιότητα» με έργα του ζωγράφου.

Συλλογή Πορταλάκη
Ο συλλέκτης Ζαχαρίας Πορταλάκης είχε στενή φιλία με τον Θεόδωρο Στάμο, από τους πλέον σημαντικούς καλλιτέχνες της ελληνικής διασποράς που καταξιώθηκε στη Νέα Υόρκη και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του μεγάλα διαστήματα στην Ελλάδα. Από τα 250 έργα Στάμου που διαθέτει στην κατοχή του, παρουσιάζει μέχρι και τα τέλη Ιουνίου 18 πίνακες από την ενότητα «Reds» (1988 - 1994), που ήταν και η τελευταία στην εικαστική πορεία του ζωγράφου.
Μαργαρίτα Πουρνάρα