Πέμπτη 29 Ιουλίου 2010

Εκθεση Φαγιούμ στο Art Cafe Αστραδενή







Από τις αρχές Ιουλίου το Art Café Αστραδενή φιλοξενεί μια ενδιαφέρουσα έκθεση Φαγιούμ της Αγγέλας Καρατράντου σ’ ένα ανάλογα διαμορφωμένο σκηνικό.

Τι είναι τα Φαγιούμ

Τα νεκρικά πορτραίτα Φαγιούμ πρωτοανακαλύφθηκαν το 1615 από τον Ιταλό περιηγητή Pietro Della Valle. Τα θλιμένα πορτραίτα έχουν όμως συνδεθεί με τον Άγγλο αρχαιολόγο Sir William Flinders Petrie, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1900 αναζητώντας την είσοδο στην πυραμίδα της Χαουάρα στην Όαση Φαγιούμ της Αιγύπτου, εντόπισε την Ελληνορωμαϊκή νεκρόπολη της Αρσινόης.

Οι μούμιες που ανακαλύφθηκαν στους τάφους έφεραν στη θέση του προσώπου του νεκρού, την προσωπογραφία του ζωγραφισμένη πάνω σε ξύλο ή πανί, τα γνωστά νεκρικά πορτραίτα που πήραν το όνομά τους από την όαση όπου πρωτοανακαλύφθηκαν, την Όαση Φαγιούμ 85 χιλιόμετρα νότια του Καϊρου.

Η τέχνη των πορτραίτων.
Τα πορτραίτα Φαγιούμ, γνωστά για τη μελαγχολική τους έκφραση
FAYOUM ΦΑΓΙΟΥΜ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ζωγραφίστηκαν με την εγκαυστική τεχνική ή αυτή της τέμπερας. Οι τεχνικές αυτές και ειδικά η εγκαυστική που περιγράφηκαν αναλυτικά από τον Πλίνιο αποτελούν τη συνέχεια της αρχαιοελληνικής ζωγραφικής παράδοσης που συνέχισε την πορεία της ως τις εντυπωσιακές εγκαυστικές εικόνες των πρώτων Χριστιανικών χρόνων που βρίσκονται στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά και έγιναν ευρύτερα γνωστές στα 1962 από το Μανόλη Χατζιδάκη.
Η εγκαυστική τεχνική που είναι και η πλέον εντυπωσιακή χαρακτηρίζεται από το λιωμένο κερί που με τη βοήθεια του "καυτηρίου", του πινέλου ή του "κέστρου" απλωνόταν πάνω στο ξύλο ή το πανί που έπρεπε να ζωγραφιστεί. Ζεστό ή κρύο (καρχηδονιακό) το κερί απλωνόταν ομοιόμορφα στη ζωγραφική επιφάνεια και πάνω του ο καλλιτέχνης εκτελούσε την παράσταση που επιθυμούσε επιτυγχάνοντας ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα με ζωντανά και λαμπερά χρώματα. Το έργο γινόταν ακόμα πιο επιτυχημένο με τη χρήση πρόσθετων φύλλων χρυσού με τα οποία αποδιδόταν κυρίως τα στεφάνια που έφεραν στο κεφάλι τους τα εικονιζόμενα πρόσωπα αλλά και τα κοσμήματά τους.
Τα "θλιμένα" αυτά πορτραίτα πολλά από τα οποία συνοδεύονται με Ελληνικές επιγραφές των ονομάτων των νεκρών τοποθετούνταν στις μούμιες, στο σημείο του προσώπου με ένα και μοναδικό στόχο, απόλυτα συνειφασμένο με τις Αιγυπτιακές ταφικές δοξασίες.

Σύμφωνα με αυτές η ψυχή του νεκρού γνωστή ως "Κα" έπρεπε με κάποιο τρόπο να αναγνωρίσει το σώμα στο οποίο άνηκε ώστε να μπορέσει να αναγεννηθεί εύκολα και να μην καταδικαστεί να ταξιδεύει αιώνια.

Το μέρος όπου ανακαλύφθηκαν τα σημαντικά αυτά πορτραίτα δεν είναι τυχαίο. Αποτελεί ένα από από τα πιο γόνιμα της Αιγύπτου με παρελθόν που ανάγεται στα πρώτα βήματα του πολιτισμένου ανθρώπου πάνω στη γη. Με τη λίμνη Qaroum να δίνει ζωή στην Όαση και να επιτρέπει την καλλιέργεια, η Όαση Φαγιούμ σημαίνει αυτό ακριβώς: Νερό από το ζωογόνο ποταμό Νείλο.
Η Κροκοδειλόπολις των Ρωμαίων, η Αρσινόη των Πτολεμαίων, η Όαση Φαγιούμ του σήμερα ήταν ένα από τα κορυφαία θρησκευτικά κέντρα της αρχαίας Αιγύπτου, αφού εκεί λατρευόταν ο θεός Sobek.

Των πορτραίτων που ενώ δημιουργήθηκαν για να συνοδέψουν τους νεκρούς στην αιώνια ζωή απέκτησαν αιώνια ζωή και φήμη χάρις τη ζωντάνια και την εκφραστικότητά τους. Και τη θλιμένη έκφραση που έχει τόσα πολλά μυστικά από το παρελθόν να ψιθυρίσει σε όλους μας...

Η Αγγέλα Καρατράντου

Η Αγγέλα Καρατράντου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αταλάντη, είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Καραμάνη και ζει στη Λιβαδειά. Εργάζεται ως καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής στο 3ο Γυμνάσιο από το 1981. Εκτός από μια πλούσια διαδρομή στον τομέα της Φυσικής Αγωγής με συμμετοχές σε εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό έχει επίσης ασχοληθεί ενεργά με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση – Αγωγή Υγείας. Παράλληλα έχοντας από νωρίς καλλιτεχνικές ανησυχίες διατέλεσε πρόεδρος της Κινηματογραφικής Λέσχης Λιβαδειας (1992-1994) και παρακολούθησε για τέσσερα χρόνια τη σχολή Αγιογραφίας - Φαγιούμ της Κατερίνα Κοσμίτη, ενώ είναι ιδρυτικό μέλος σκηνής Κουκλοθέατρου στη Λιβαδειά. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις και έχει πραγματοποιήσει μια ατομική έκθεση «Φαγιούμ» το 2008 στην αίθουσα του βιβλιοπωλείου «Στοά βιβλίου και Τέχνης».

Δεν υπάρχουν σχόλια: