Δευτέρα 4 Αυγούστου 2008

"Εφυγε" ο νομπελίστας Ρώσος συγγραφέας Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν

Σε ηλικία 89 ετών πέθανε χθες στη Μόσχα ο σπουδαίος Ρώσος συγγραφέας Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν.
Ο ιδιοφυής και ταλαντούχος Σολτζενίτσιν είχε τιμηθεί με Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1970 αλλά ήταν το 1974 που συντάραξε την ευρωπαϊκή αριστερά με την κυκλοφορία στη Γαλλία του περίφημου τρίτομου μυθιστορήματός του "Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ". Στο συνταρακτικό αυτό βιβλίο αποκαλύπτεται με ωμή γλώσσα και σκληρές περιγραφές η ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης αντιφρονούντων στην Σοβιετική Ενωση, με χιλιάδες έγκλειστους κρατούμενους, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν για 8 χρόνια.

Την ίδια εποχή το σοβιετικό καθεστώς του αφαιρεί την ιθαγένεια δηλαδή ουσιαστικά τον εξορίζει πρώτα στην Ευρώπη και κατόπιν στην Αμερική (δίδαξε για μερικά χρόνια στο Στάνφορντ) όπου παρέμεινε επί 20 χρόνια για να επιστρέψει στη Ρωσία το 1994. Τα τελευταία χρόνια ζούσε στη Ρωσία ως ζωντανός θρύλος και όπως χαρακτηριστικά λέγεται ήταν ο μόνος άνθρωπος στην υφήλιο από τον οποίο ο πρόεδρος Πούτιν ζητούσε ραντεβού για να τον δει. Και ο οποίος Πούτιν δεν παρέλειψε να τον τιμήσει με το ανώτερο βραβείο του ρωσικού κράτους.


Αν και οι πολιτικές του απόψεις θεωρούνται αμφιλεγόμενες καθώς ο Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν υπήρξε σε όλη του τη ζωή συνεπής Τσαρικός (!!!), θαυμαστής του παλιού ρωσικού αυτοκρατορικού μεγαλείου, χριστιανός, σλαβόφιλος, αντιδημοκράτης και αντικομουνιστής, η τεράστια λογοτεχνική του αξία δεν αμφισβητείται από κανέναν σοβαρό μελετητή. Το ενδιαφέρον είναι ότι το "Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ", το έργο που τον καθιέρωσε στη Δύση είναι περισσότερο δημοσιογραφικό και λιγότερο λογοτεχνικό επίτευγμα αφού σε αυτό η αλήθεια επικρατεί της φαντασίας και το βίωμα της εσωτερικής αναζήτησης.


Στα έργα του κυριαρχεί η αιώνια πάλη του καλού με το κακό, η διαμάχη μεταξύ της ύλης και της ψυχής. Εξαιρετικής τέχνης και σημασίας θεωρείται το συνταρακτικό μυθιστόρημά του "Πρώτος Κύκλος": ο τίτλος παραπέμπει στον πρώτο κύκλο της Κόλασης στη Θεία Κωμωδία του Δάντη όπου βασανίζονται οι εθνικοί φιλόσοφοι και ο Σολτζενίτσιν κατορθώνει με δύναμη, μαεστρία και χιούμορ να συμπυκνώσει σε τρεις ημέρες από τη ζωή ενός πολιτικού κρατούμενου σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της Σοβιετικής Ενωσης ολόκληρη την απελπισία των ψυχών και την κατάντια μιας μεγάλης χώρας υπό τον Στάλιν. Η απόλυτα ηθική στάση του ήρωα, βγαλμένη από τις καλύτερες παραδόσεις του ρωσικού μυθιστορήματος, φέρνει στο νου τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, του οποίου ο εκλιπών υπήρξε ο κυριότερος συνεχιστής στον 20ό αιώνα.
Αλλο γνωστό του έργο στην Ελλάδα είναι το πολυδαβασμένο "Μια ημέρα από τη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς".

Δεν υπάρχουν σχόλια: