Τιμά τον Σπύρο Παπαλουκά η Φωκίδα

Την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου στις 20:30 θα γίνουν τα εγκαίνια της δημοτικής πινακοθήκης "Σπύρος Παπαλουκάς" στην Αμφισσα με την ταυτόχρονη παρουσίαση της περίφημης συλλογής των 349 "Ανθιβόλων" του σπουδαίου Φωκαέως ζωγράφου. Ιδού η ανακοίνωση της νομαρχίας Φωκίδας.


Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φωκίδας και ο Δήμος Άμφισσας πραγματοποιούν την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2008 και ώρα 20:30 μ.μ., τα εγκαίνεια της Δημοτικής Πινακοθήκης «Σπύρος Παπαλουκάς» και παρουσιάζουν για πρώτη φορά τη μοναδική συλλογή 349 «Ανθιβόλων», από την αγιογράφηση της Μητρόπολης της Άμφισσας, του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά.

Ο Μητροπολιτικός Ναός της Άμφισσας, νεοβυζαντινός σταυροειδούς τύπου με τρούλο κτίστηκε το 1868. Η Αγιογράφησή του ανατέθηκε πολύ αργότερα κατόπιν πανελλήνιου καλλιτεχνικού διαγωνισμού. Η κριτική επιτροπή του διαγωνισμού αποτελούμενη από τους Α. Ορλάνδο, Δ. Πικιώνη, Αρ. Ζάχο και Κ. Παρθένη ανέθεσε ομόφωνα το έργο της αγιογράφησης στο νεαρό τότε και ανήσυχο Ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά (1892-1957). Ο Παπαλουκάς άρχισε την αγιογράφηση το 1927 και την ολοκλήρωσε το 1932.

Ο Σπύρος Παπαλουκάς αγιογράφησε τη Μητρόπολη της Άμφισσας με τη μέθοδο των «Ανθιβόλων». Σχεδίαζε δηλαδή με κάρβουνο και την παραμικρή παράσταση σε χαρτί σε κλίμακα 1:1, τρυπούσε το περίγραμμα του σχεδίου, τοποθετούσε το τρυπημένο χαρτί, «Ανθίβολο» στον τοίχο της Εκκλησίας και με τη χρήση καρβουνόσκονης αποτύπωνε μέσα από τις τρύπες, την παράσταση που είχε ζωγραφίσει στο χαρτί, στον τοίχο του Ναού.
Τα «Ανθίβολα» της Μητρόπολης της Άμφισσας, ο Παπαλουκάς δεν τα κατέστρεψε. Τα φύλαξε ευλαβικά στο υπόγειο του σπιτιού του.

Το Μάιο του 2000, ο Δήμος Άμφισσας οργάνωσε ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο συνέδριο με θέμα το Ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά. Εκεί η αείμνηστος κόρη του Μίνα Παπαλουκά, ανακοίνωσε στον τότε Δήμαρχο και νυν Νομάρχη Φωκίδας κ. Νικόλαο Φουσέκη την πρόθεσή της να δωρίσει τη συλλογή των «Ανθιβόλων» στο Δήμο Άμφισσας, την οποία τελικά δώρισε επίσημα το Δεκέμβριο του 2001.
Ο Δήμος την κατέγραψε και την αρχειοθέτησε. Πρόκειται για έναν εικαστικό θησαυρό ανυπολογίστου αξίας, μοναδικό στο είδος του, αποτελούμενο από 349 «Ανθίβολα».

Το σημερινό Δ.Σ. του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου που συστάθηκε άμεσα το 2008 με Πρόεδρο το σημερινό Δήμαρχο Άμφισσας κ. Ασημάκη Ασημακόπουλο και με Αντιπρόεδρο την κα Παπαλουκά – Παπαγεωργίου Αντωνία, εγγονή του αειμνήστου ζωγράφου, περήφανα παρουσιάζει τμήμα της συλλογής αυτής που θα εκτίθεται πλέον μόνιμα στο ειδικά διαμορφωμένο κτίριο της Πινακοθήκης του Δήμου Άμφισσας στον παραδοσιακό οικισμό της Χάρμαινας. Η Πινακοθήκη θα φέρει το όνομα «Σπύρος Παπαλουκάς».

Η ιδιαιτερότητα και η σημασία του έργου της αγιογράφησης του Μητροπολιτικού Ναού της Άμφισσας από το Σπύρο Παπαλουκά, έγκειται στην πρωτότυπη και τολμηρή γραφή του και στην ελεύθερη πλαστική του ανεξαρτησία.
Αφομοιώνοντας όλες τις καταστάσεις των σύγχρονων καλλιτεχνικών τάσεων των αρχών του 20ου αιώνα (Fauves, Nabis, Lubistes και post Impressioniste), ο Παπαλουκάς κατορθώνει στην αγιογράφηση της Μητρόπολης της Άμφισσας, τη διατύπωση μια ελεύθερης ανάγνωσης της Βυζαντινής Αγιογραφίας, διατηρώντας στο ακέραιο τη βαθειά πνευματικότητα του Ιερού Στοιχείου. Η γόνιμη αφομοίωση των παραδοσιακών αξιών και των σύγχρονων καλλιτεχνικών ανησυχιών των αρχών του 20ου αιώνα, από το Σπύρο Παπαλουκά, που οδήγησαν στην ανανέωση της Βυζαντινής Τέχνης, δυστυχώς δεν βρήκαν αντάξιους συνεχιστές μέχρι σήμερα.

Ο Σπύρος Παπαλουκάς (1892-1957), γεννήθηκε στη Δεσφίνα Φωκίδας . Μαθητής του Ιακωβίδη και του Ροϊλού, είναι μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών και συνέχισε στο Παρίσι. Την περίοδο της φοίτησής του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ζωγράφισε εικόνες για το τέμπλο του ναού του Αγίου Δημητρίου της Δεσφίνας. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως πολεμικός ζωγράφος. Δυστυχώς, όμως, τα έργα εκείνης της εποχής, 500 τον αριθμό, κάηκαν στο τρένο που τα μετέφερε στη Σμύρνη τις μέρες της καταστροφής. Με τον Στρατή Δούκα έμεινε στο Αγ. Όρος (1923-24), φιλοτεχνώντας μία από τις αντιπροσωπευτικότερες ενότητες της δουλειάς του.